ظرفیتهای استفاده نشده نیروی کار در تابستان/ نرخ اشتغال ناقص چقدر است؟
در تابستان ۱۴۰۳، نرخ اشتغال ناقص در کشور کاهش یافته و بهبود نسبی در بازار کار را نشان میدهد. کاهش این نرخ از ۹.۳ درصد در تابستان ۱۳۹۹ به ۷.۳ درصد طی پنج سال اخیر، بیانگر پیشرفت در استفاده از ظرفیتهای نیروی کار است.

به گزارش رواق، در سالهای اخیر نهتنها نرخ اشتغال در کشور روند افزایشی داشته است، بلکه میزان افرادی که کمتر از ظرفیت و توان خود مشغول به کار بودهاند نیز کاهش یافته است. این موضوع نشاندهنده بهبود نسبی در وضعیت بازار کار کشور است.
مرکز آمار، اشتغال ناقص را وضعیتی تعریف میکند که در آن افراد با وجود تمایل و توانایی برای کار تماموقت، به دلیل محدودیتهای موجود در بازار کار نمیتوانند از پتانسیل خود بهطور کامل بهرهبرداری کنند. این پدیده بهعنوان یکی از نشانههای ناکارآمدی بازار کار شناخته میشود و کاهش آن به معنای پیشرفت در شرایط شغلی است.
وضعیت اشتغال ناقص در سالهای اخیر
براساس آمارهای مرکز آمار، در تابستان ۱۳۹۹ حدود ۳۷.۸ درصد از جمعیت در سن کار شاغل بودهاند که از این تعداد، ۹.۳ درصد کل جمعیت شاغل در وضعیت اشتغال ناقص قرار داشتهاند.
مقایسه اشتغال ناقص مردان و زنان
نرخ اشتغال ناقص مردان نیز در سالهای اخیر کاهش یافته است. برای مثال، در تابستان ۱۳۹۹ حدود ۹.۳ درصد از مردان شاغل دچار اشتغال ناقص بودند، اما این رقم طی پنج سال اخیر به ۷.۳ درصد کاهش یافته است. در مقابل، زنان همچنان با اشتغال ناقص بیشتری روبهرو هستند. در سال ۱۳۹۹، حدود ۴.۸ درصد از زنان شاغل با مشکل اشتغال ناقص مواجه بودند که این نسبت تا تابستان ۱۴۰۳ تنها به ۴.۷ درصد کاهش یافته است. این ارقام نشاندهنده وجود شکاف قابلتوجهی بین زنان و مردان در بازار کار است.
تحلیل مسئله اشتغال ناقص در میان زنان و مردان
بررسیها نشان میدهد که نرخ اشتغال ناقص برای مردان تقریباً دو برابر زنان است. با این حال، تغییرات این شاخص برای زنان طی پنج سال اخیر بسیار ناچیز بوده و تنها ۰.۱ واحد درصد کاهش یافته است. کارشناسان معتقدند در شرایط بحرانهای اقتصادی، زنان نخستین گروهی هستند که تحت تأثیر قرار میگیرند. از سوی دیگر، بهدلیل نقشهای اجتماعی مردان در تأمین مالی خانواده، امنیت شغلی بیشتری برای آنها در نظر گرفته میشود که این امر به نابرابریهای موجود در بازار کار دامن میزند.
با وجود کاهش نرخ اشتغال ناقص و بهبود نسبی در وضعیت بازار کار، نابرابریهای جنسیتی همچنان بهعنوان چالشی جدی باقی مانده است. کاهش این نابرابریها و رفع موانع ساختاری میتواند به توسعه پایدار بازار کار و افزایش عدالت اجتماعی کمک کند.