رشد سهم خانوار از تسهیلات؛ خدمات همچنان در صدر وامگیری
جدیدترین آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد که سهم خانوار از تسهیلات بانکی در سال ۱۴۰۳ با افزایش قابل توجهی به ۲۳.۷ درصد رسیده است، در حالی که بخش خدمات همچنان بزرگترین دریافتکننده تسهیلات باقی مانده است. این گزارش به بررسی جزئیات تخصیص وامها و مقایسه سهم دریافت تسهیلات با میزان تولید ارزش افزوده بخشهای اقتصادی میپردازد.

به گزارش رواق، نحوه تخصیص تسهیلات میتواند بیان کند که چه بخشهایی با رشد و توسعه و برعکس، کدام بخشها با رکود مواجه خواهند بود و علت اصلی آن است که عموما تامین مالی بنگاههای اقتصادی در کشور ما، از طریق دریافت تسهیلات صورت میپذیرد.
رشد سهم تسهیلات در سفره خانوار طی سال ۱۴۰۳
بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی بانک مرکزی، حدود ۴ هزار و ۹۱۴ همت تسهیلات از ابتدای سال تا پایان پاییز ۱۴۰۳، به بخشهای مختلف اقتصادی پرداخت شده است. این رقم در مقایسه با مجموع پرداختی شبکه بانکی در همین بازه زمانی، حدود ۲۷.۲ درصد رشد کرده است.
با این وجود، میتوان دریافت که سهم خانوار از سفره تسهیلات، بیشتر از سال گذشته شده است. بر این اساس، در سال گذشته خانوار حدود ۱۸ درصد از مجموع وامهای پرداخت شده طی ۹ ماهه ابتدایی سال را دریافت کرده بودند. این نسبت در سال جاری، به ۲۳.۷ درصد افزایش پیدا کرده است.
بخش خدمات؛ بزرگترین وامخوار اقتصاد ایران
سهم ۲۳.۷ درصدی خانوار از تسهیلات به معنای آن است که فعالان اقتصادی، ۷۶.۳ درصد باقیمانده تسهیلات را دریافت کردهاند.
در این میان، گروه تولیدی خدمات، بیشترین سهم از تسهیلات در این برهه زمانی معادل ۳۹.۸ درصد را به خود اختصاص داده است. بازرگانی نیز یکی از بخشهای اقتصادی است که ۱۰.۹ درصد تسهیلات از ابتدای سال جاری تا پایان آذر ماه را دریافت کرده است.
بر اساس تعاریف مرکز آمار، بازرگانی نیز ذیل خدمات به شمار میرود و با این تفاسیر، میتوان گفت سهم کل بخش خدمات از تسهیلات در این بازه زمانی به ۵۰.۸ درصد میرسد.
بخش خدمات، با اینکه به طور متوسط ۵۲ درصد از شاغلین کشور تا تابستان امسال را در خود جای داده، کمتر از ۳۸ درصد ارزش افزوده کشور را در ۶ ماهه ابتدایی امسال تولید کرده است.
صنعت و معدن؛ بهرهوری یا خامفروشی؟
بخش صنعت و معدن با سهم ۳۹.۸ درصدی از وامها، در رتبه دوم این ردهبندی قرار دارد. سهم ساختمانسازی و مسکن از کل تسهیلات پرداخت شده در ۹ ماهه ۱۴۰۳ نیز حدود ۴.۹ درصد اعلام شده است. به همین ترتیب، مجموع تسهیلات دریافت شده در بخشهای صنعت و معدن در بازه مورد بررسی، به ۴۴.۸ درصد میرسد.
با این وجود، بر اساس آخرین آمارها ۳۳.۳ درصد از شاغلین را در دل خود مشغول به کار کرده و حدود ۵۴.۵ درصد از ارزش افزوده کشور را تولید میکند. بهطور کلی، بخش قابل توجهی از صنعت و معدن، به دلیل خام فروشینفت و گاز، توان اشتغالزایی بالایی نداشته و سرمایهبر هستند.
شایان ذکر است چنانچه درآمدهای فروش نفت را از این بخش کسر کنیم، سهم بخش صنعت و معدن از ارزش افزوده ایجاد شده طی ۶ ماهه ابتدایی سال جاری، به ۳۰ درصد افول خواهد کرد.
کشاورزی، عصای دست ایرانیان
کوچکترین بخش اقتصاد ایران، کشاورزی است. بر اساس دادههای بانک مرکزی، حدود ۵.۹ درصد از وامها تا پایان پاییز، به بخش کشاورزی تخصیص داده شده است. دادههای مرکز آمار نیز نشان میدهد که این بخش، حدود ۱۴.۵ درصد از کل شاغلان را داشته و ۷.۹ درصد از ارزش افزوده در شش ماهه امسال را تولید کرده است.
چنانچه بخواهیم سهم هر بخش اقتصادی از تولید ارزش افزوده را نسبت به سهم هر بخش از تسهیلات بسنجیم، خواهیم دید که صنعت و کشاورزی، هردو سهم بیشتری از تولید ارزش افزوده در مقایسه با سهم تسهیلات داشتهاند. در مقابل، خدمات، با وجود بیشترین سهم از تسهیلات، مشارکت کمتری در تولید ارزش افزوده داشته است.