رشد نقدینگی در کانال ۲۸ درصد؛ آیا سیاستهای انقباضی کافی است؟
افزایش رشد نقدینگی، نشان میدهد که احتمالا بانک مرکزی از سیاست کنترل مقداری ترازنامه کمی عقب کشیده و راه را برای افزایش وامدهی بانکها بازتر کرده است.

به گزارش رواق، رقم نقدینگی کشور در آبان ۱۴۰۳ به ۹ هزار و ۳۹۲ همت رسید. این رقم در مقایسه با انتهای سال ۱۴۰۲ حدود هزار و ۵۱۱ همت معادل ۱۹.۲ درصد افزایش یافته است. همچنین در قیاس با ماه مشابه در ۱۴۰۲، رشد نقدینگی به ۲۸.۲ درصد میرسد.
بر اساس دادههای منتشر شده از مرکز آمار، نرخ رشد نقدینگی در ماههای اخیر، عمدتا بالای ۲۸ درصد رقم خورده است. این نرخ درحالی به ثبت رسیده که هدفگذاری رشد نقدینگی در سال جاری معادل ۲۵ درصد با ۲ درصد دامنه حرکت بود. به بیان دیگر، این نرخ حتی از سقف هدفگذاری خود نیز فراتر رفته و تا حدی در کانال ۲۸ درصد تثبیت شده است.
کانال ۲۸ درصدی رشد نقدینگی، در شرایطی ایجاد شده است که بانک مرکزی طی سال گذشته موفق شده بود نرخ رشد این کل پولی را به ۲۳ درصد در فروردین ۱۴۰۳ کاهش دهد.
رشد پایه پولی کمتر از ۲۰ درصدی/ آمارها چه میگویند؟
آمارهای اعلام شده از رشد پایه پولی حاکی از این است که نرخ رشد این کل پولی از حدود ۲۸ درصد در ابتدای سال، به حدود ۲۰ درصد در پاییز رسید. در نهایت نیز طی آبان ماه، نرخ رشد پایه پولی حدود ۱۹.۵ درصد اعلام شد.
با شنیدن این آمار اولین سوالی که به ذهن خطور میکند این است که پایه پولی و نقدینگی چه تفاوتی با هم دارند و روند معکوس این دو، به چه معناست؟
بهطور کلی، به مجموع سپردهها و اسکناس و مسکوک موجود در جامعه، نقدینگی گفته میشود. این کل پولی شامل تمامی انواع سپرده و پولهای موجود در اقتصاد است. در مقابل، پایه پولی تنها از پولهایی تشکیل شده که مستقیما توسط بانک مرکزی انتشار مییابد. در حال حاضر، حجم نقدینگی موجود در اقتصاد بالغ بر ۷ برابر حجم پایه پولی یا اصطلاحا هسته پولی بانک مرکزی است.
حجم پول موجود در جامعه در نهایت در سطوح عمومی قیمتها نمایان میشود و میتواند چرخهای تولید را تغییر دهد، سیاستگذاران توجه خاصی نسبت به رشد نقدینگی و پایه پولی نشان میدهند.
با توجه به اینکه نرخ رشد نقدینگی از ابتدای سال افزایش یافته، میتوان دریافت که احتمالا بانک مرکزی در تلاش برای مقابله با رکود، قصد کاهش دادن این نرخ را ندارد. از سوی دیگر، با وجود کاهش قابل توجه نرخ رشد پایه پولی، سیاست انقباضی در پیش گرفته شده و پول کمتری چاپ میشود.
ممکن است این سوال مطرح شود که اگر سرعت چاپ پول کمتر شده، چگونه نرخ رشد نقینگی افزایش یافته است؟ پاسخ آن است که با افزایش سرعت گردش پول یا افزایش میزان وامدهی بانکها، ضریب فزاینده افزایش مییابد.
بنابراین چانچه سرعت گردش پول را در بازه زمانی اخیر ثابت در نظر بگیریم، که فرضی دور از واقعیت نیست، احتمالا بانک مرکزی از سیاست کنترل مقداری ترازنامه کمی عقب کشیده و راه را برای افزایش وامدهی بانکها بازتر کرده است.