سایه سنگین اجارهبها بر زندگی کارگران اروپایی
نسبت اجارهبها به دستمزد در اروپا به سطح درآمد بستگی دارد و فشار بیشتری بر کارگران حداقلبگیر وارد میکند؛ از فرانسه با ۳۵ درصد تا هلند که کارگران بیش از نیمی از درآمد خود را برای اجاره خانه میپردازند.

بیشترین سهم هزینههای خانوار در اتحادیه اروپا، بهویژه برای افراد با دستمزدهای پایین، مربوط به مسکن، آب، برق و گاز است. دادههای آماری نشان میدهد که در سال ۲۰۲۲، خانوارهای اروپایی بخش قابلتوجهی از بودجه خود، معادل ۲۴.۱ درصد از کل هزینهها را به این موارد اختصاص دادهاند.
بر اساس گزارش کنفدراسیون اتحادیههای کارگری اروپا (ETUC)، اجاره ملک با حداکثر دو اتاق خواب در ۱۴ کشور عضو اتحادیه اروپا، دستکم ۳۵ درصد از درآمد کارگران با حداقل دستمزد را به خود اختصاص میدهد. این رقم در سال ۲۰۲۴ بهطور متوسط به ۴۵ درصد از درآمد کارگران رسیده است. این آمار نشاندهنده بار سنگین هزینههای مسکن بر دوش افراد کمدرآمد در سراسر اروپاست.
در همین رابطه، استر لینچ، دبیرکل ETUC، اعلام کرده است که بخش عمدهای از دستمزد میلیونها کارگر در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بلافاصله پس از واریز به حساب بانکی، صرف تأمین سقفی بالای سر میشود. یورونیوز در گزارشی به این موضوع پرداخته است.
دامنه حداقل دستمزد در اروپا از ۴۷۷ تا ۲۵۷۱ یورو
در گزارش کنفدراسیون اتحادیههای کارگری اروپا (ETUC) برای بررسی نسبت اجارهبها به دستمزد، ۱۴ کشور شامل هلند، ایرلند، لوکزامبورگ، اسلواکی، استونی، بلغارستان، اسپانیا، قبرس، رومانی، پرتغال، بلژیک، یونان، کرواسی و فرانسه مورد مطالعه قرار گرفتهاند.
طبق این گزارش، حداقل دستمزد قانونی در این کشورها از ۴۷۷ یورو در بلغارستان تا ۲۵۷۱ یورو در لوکزامبورگ متغیر است. تنها ۶ کشور از این فهرست دارای حداقل دستمزدی بالای ۱۰۰۰ یورو هستند که در میان آنها لوکزامبورگ، ایرلند و هلند با درآمدی بیش از ۲۰۰۰ یورو در صدر قرار دارند.
میانگین اجارهبها در ۱۴ کشور؛ معادل ۶۰۰ یورو
گزارشهای جدید نشان میدهد که در سال ۲۰۲۲، اجارهبهای مسکن در کشورهای اروپایی بخش عمدهای از درآمد کارگران را به خود اختصاص داده است. بر اساس دادههای یورواستات، هزینه اجاره مسکن کوچک با حداکثر دو اتاق خواب در اروپا تفاوت چشمگیری دارد؛ بهگونهای که این مبلغ از ۲۱۵ یورو در بلغارستان آغاز شده و در لوکزامبورگ به ۱۳۴۰ یورو میرسد. میانگین اجارهبها در ۱۴ کشور مورد بررسی حدود ۵۹۹ یورو برآورد شده است.
این در حالی است که اجارهبها در کشورهای شرقی و جنوبی اروپا به نسبت پایینتر است. به عنوان مثال، در بلغارستان، رومانی و کرواسی اجارههای ماهانه همچنان کمتر از ۴۰۰ یورو است. اما شرایط در کشورهای ثروتمند غرب اروپا کاملاً متفاوت است. در لوکزامبورگ، ایرلند و هلند، اجارهبهای ماهانه از ۱۰۰۰ یورو فراتر رفته و این هزینه فشار زیادی بر معیشت کارگران بهویژه افرادی با حداقل دستمزد وارد کرده است.
مطالعات نشان میدهد که نسبت اجارهبها به حداقل دستمزد در اروپا، بسته به کشور، بین ۳۵ تا ۵۶ درصد متغیر است. در هلند، این نسبت به ۵۶ درصد رسیده و کارگران نیمی از درآمد خود را برای تأمین سقفی بالای سر هزینه میکنند. ایرلند با ۵۵ درصد و لوکزامبورگ با ۵۲ درصد در رتبههای بعدی قرار دارند. در مقابل، فرانسه با ۳۵ درصد کمترین نسبت اجاره به دستمزد را به ثبت رسانده که معادل یکسوم درآمد ماهانه کارگران است.
با این وجود، پایین بودن اجارهبها همیشه به معنای رفاه بیشتر نیست. در بلغارستان، باوجود ارزان بودن مسکن، کارگران همچنان ۴۵ درصد از درآمد خود را صرف اجاره میکنند. این وضعیت در اسپانیا نیز مشابه است و کارگران باید ۴۴ درصد از حقوق ماهانه خود را برای تأمین مسکن پرداخت کنند.
استر لینچ، دبیرکل کنفدراسیون اتحادیههای کارگری اروپا (ETUC)، درباره اثرات این وضعیت هشدار داده است. او تأکید میکند که هزینههای بالای مسکن و دستمزدهای پایین، زندگی کارگران را بهشدت تحت فشار قرار داده است. لینچ در این رابطه میگوید: «اجارههای سنگین انتخاب محل زندگی و حتی شرایط بهداشتی کارگران را مختل کرده است. بسیاری از این افراد ناچارند شبها روی کاناپه دوستانشان بخوابند، در ماشینهای خود شب را به صبح برسانند یا حتی تا سالها در خانه والدین خود زندگی کنند.»
تصویری که این گزارش از وضعیت اجارهبها در اروپا ترسیم میکند، نشان میدهد که هزینه مسکن همچنان یکی از بزرگترین چالشهای اقتصادی برای کارگران کمدرآمد است. این فشار بهویژه در کشورهای ثروتمندتر اروپایی، که دستمزدها به ظاهر بالاترند اما اجارهها به مراتب سنگینتر است، نمود بیشتری دارد. در چنین شرایطی، بسیاری از کارگران بخش بزرگی از درآمد خود را تنها برای داشتن یک سقف ساده هزینه میکنند؛ موضوعی که آینده اقتصادی این قشر از جامعه را بیش از پیش در هالهای از ابهام قرار میدهد.
نمودار ذیل، نسبت اجارهبها به حداقل دستمزدها را به تفکیک ۱۴ کشور منتخب اروپایی نشان میدهد.
هزینه مسکن و قبوض در کشورهای اروپایی
علاوه بر اجارهبها، هزینه مسکن و قبوض شامل آب، برق، گاز و سایر سوختها نیز بخش قابلتوجهی از هزینههای خانوارهای اروپایی را تشکیل میدهد. بر اساس گزارش یورونیوز و دادههای آماری سال ۲۰۲۲، اسلواکی با اختصاص ۳۰ درصد از هزینههای خانوار به این بخش، در صدر فهرست کشورهای اروپایی قرار گرفته است. پس از اسلواکی، کشورهای شمالی اروپا نیز سهم بالایی از هزینههای خود را به این موارد اختصاص دادهاند؛ بهگونهای که این رقم در فنلاند به ۲۹.۶ درصد و در دانمارک به ۲۹.۱ درصد رسیده است.
در نقطه مقابل، کشورهای جنوب اروپا سهم کمتری از درآمد خود را برای مسکن و قبوض پرداخت میکنند. در مالت تنها ۱۳.۹ درصد و در کرواسی حدود ۱۴.۹ درصد از کل هزینههای خانوار به این بخش اختصاص یافته است.
لازم به یادآوری است که هزینه مسکن و قبوض در انگلستان بهعنوان عضوی سابق از اتحادیه اروپا، در سال ۲۰۱۹ برابر با ۱۵.۷ درصد بوده که نشاندهنده فشار کمتر این هزینهها در آن زمان نسبت به کشورهای کنونی عضو اتحادیه اروپاست.
این دادهها اختلاف قابلتوجه هزینههای مسکن و انرژی را میان کشورهای اروپایی، بهویژه میان اروپای شمالی و جنوبی نشان میدهد. با وجود درآمدهای متفاوت، هزینههای این بخش همچنان در برخی کشورها سهم بزرگی از بودجه خانوارها را میبلعد و بر کیفیت زندگی آنها تأثیر میگذارد.
نمودار ذیل، نسبت هزینههای منزل، آب، برق و گاز را به کل هزینههای خانوار اروپایی در سال ۲۰۲۲، نشان میدهد.