روایت بال پژوهشی مجلس از تغییرات اساسی لایحه بودجه ۱۴۰۴

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش تازه خود به شرح تغییرات اساسی لایحه بودجه ۱۴۰۴ پرداخته است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که اگرچه شفافیت بودجه به‌واسطه این تغییرات افزایش یافته، اما همچنان برخی تعهدات و هزینه‌های واقعی دولت در سند بودجه دیده نمی‌شود.

به گزارش رواق ، بودجه هر کشور به‌عنوان مهم‌ترین سند مالی سالانه، نقش اساسی در برنامه‌ریزی اقتصادی و اجرای سیاست‌های کلان دارد. بودجه نشان‌دهنده درآمدها و هزینه‌های پیش‌بینی‌شده برای یک سال آینده است و ابزار اصلی دولت برای تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود. این سند مالی علاوه بر تأمین منابع مالی دستگاه‌های دولتی، بستری برای مدیریت منابع و مخارج عمومی فراهم می‌آورد و به‌واسطه آن می‌توان سیاست‌های پولی و مالی کشور را تنظیم و اجرا کرد.

بودجه در ایران توسط «سازمان برنامه و بودجه» تهیه و تنظیم می‌شود و شامل جزئیاتی از درآمدها و هزینه‌های پیش‌بینی‌شده دولت است. پس از تهیه و بررسی اولیه در دولت، این سند به مجلس شورای اسلامی ارسال شده و در کمیسیون‌های تخصصی، به‌ویژه کمیسیون تلفیق، مورد بررسی و اصلاح قرار می‌گیرد. پس از تصویب نهایی، بودجه به دولت بازمی‌گردد و به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ می‌شود تا مطابق آن برنامه‌ریزی و اقدام کنند.

در طول سال‌ها، بودجه‌های مختلف با تغییرات و اصلاحات متعددی مواجه بوده‌اند و دولت‌ها متناسب با شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، مفروضات محاسباتی بودجه را تغییر داده‌اند.

تغییرات ساختاری در لایحه بودجه ۱۴۰۴

بودجه ایران دو بخش اصلی دارد: تبصره‌ها و جداول کلان. با این که این کلیت در ظاهر لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ حفظ شده اما برخی از هزینه‌هایی که پیش‌تر در تبصره‌ها ذکر می‌شدند، اکنون به جداول اصلی انتقال یافته‌اند. این اقدام باعث شده است که بودجه شفاف‌تر و واقعی‌تر از گذشته به نظر برسد. به عنوان مثال، بودجه نیروهای مسلح با مبلغ ۵۶۱ هزار میلیارد تومان که پیش‌تر در تبصره‌ها لحاظ می‌شد، اکنون به‌عنوان بخشی از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای ذکر شده است. این تغییرات با هدف افزایش دقت در ارائه بودجه و نشان‌دادن تعهدات مالی واقعی دولت صورت گرفته است.

جزئیات هزینه‌های فرابودجه‌ای در لایحه جدید

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های لایحه بودجه ۱۴۰۴ این است که بسیاری از هزینه‌های فرابودجه‌ای پیشین، اکنون به‌طور رسمی در بودجه لحاظ شده‌اند. علاوه بر بودجه نیروهای مسلح، منابع هدفمندسازی یارانه‌ها با مبلغی حدود ۹۰۰ هزار میلیارد تومان نیز در سمت واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای درج شده است. این منابع در زمان هزینه‌کرد به ردیف «اعتبارات هزینه‌ای» منتقل می‌شوند.

دیگر مورد قابل‌توجه، تهاتر میعانات گازی با پتروشیمی‌ها به ارزش ۶۵ هزار میلیارد تومان است که برای تأمین فرآورده‌های مصرف داخلی کشور در بودجه درج شده است. همچنین تهاتر بدهی‌های دولت به سازمان تامین اجتماعی و سیال‌سازی بدهی‌های دولت با اوراق مالی اسلامی، هر یک به مبلغ ۲۰۰ هزار میلیارد تومان، در بخش تراز مالی گنجانده شده‌اند.

تعهدات دولت و بدهی‌های پنهان

مرکز پژوهش‌های مجلس اشاره کرده است که اگرچه شفافیت بودجه به‌واسطه این تغییرات افزایش یافته، اما همچنان برخی تعهدات و هزینه‌های واقعی دولت در سند بودجه دیده نمی‌شود. برای مثال، سهم دولت در پرداخت حق بیمه سازمان تامین اجتماعی به‌عنوان بخشی از مصارف عمومی بودجه ثبت نشده و این هزینه‌ها به‌صورت بدهی به سال‌های آینده منتقل شده است.

از دیگر موارد قابل‌توجه، حمایت از نانوایان است که از سال ۱۴۰۲ توسط بانک سپه به‌صورت پرداخت‌های روزانه انجام می‌شود. این کمک‌هزینه‌ها که می‌بایست در بودجه یارانه نان منعکس شوند، در لایحه بودجه ۱۴۰۴ دیده نشده و در نتیجه به بدهی دولت به بانک‌ها تبدیل شده‌اند.

انتهای پیام/.