آیا یارانه سوخت در ایران اصلاحپذیر است؟
یارانههای سوخت در سال ۲۰۲۲، بیش از ۲۷ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص دادهاند. رقمی معادل ۱۶۳ میلیارد دلار، که شامل ۱۰۰ میلیارد دلار یارانه پنهان و ۶۳ میلیارد دلار یارانه آشکار بوده است.
ایران با یکی از سنگینترین نظامهای یارانهای در جهان، بهویژه در بخش سوختهای فسیلی، روبهرو است. این نظام که روزگاری با نیت کاهش فشار بر مردم طراحی شد، اکنون خود به یکی از مهمترین موانع توسعه اقتصادی، عدالت اجتماعی و حفاظت زیستمحیطی تبدیل شده است. آمارها نشان میدهند که یارانههای سوخت در سال ۲۰۲۲، بیش از ۲۷ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص دادهاند. رقمی معادل ۱۶۳ میلیارد دلار، که شامل ۱۰۰ میلیارد دلار یارانه پنهان و ۶۳ میلیارد دلار یارانه آشکار بوده است.
این ارقام نشاندهنده یک نظام ناکارآمد هستند که نهتنها فشار سنگینی بر منابع کشور وارد میکند، بلکه ساختارهای اجتماعی و اقتصادی را نیز مختل کرده است. اما چرا ایران در اصلاح این نظام ناکام بوده و چه درسهایی میتوان از تجربههای جهانی گرفت؟