در بازارهای مالی در 1403 چه خبر بود؟

رشد قابل توجه بازار سکه در سال ۱۴۰۳، پیش از آنکه تابع تحولات جهانی یا تنش‌های سیاسی باشد، نتیجه مستقیم افزایش انتظارات تورمی ناشی از سیاست‌های مالی و ارزی دولت جدید بود.

رشد قابل توجه بازار سکه در سال ۱۴۰۳، پیش از آنکه تابع تحولات جهانی یا تنش‌های سیاسی باشد، نتیجه مستقیم افزایش انتظارات تورمی ناشی از سیاست‌های مالی و ارزی دولت جدید بود. قیمت سکه امامی از حدود ۳۹ میلیون تومان در فروردین، به بیش از ۷۲ میلیون تومان تا پایان بهمن رسید و در برخی روزها حتی مرز ۷۹ میلیون تومان را نیز لمس کرد.

این رشد ۹۶ درصدی در یک دوره ۱۱ ماهه، نمی‌تواند صرفاً ناشی از تقاضای احتیاطی یا نوسانات کوتاه‌مدت باشد؛ بلکه نشان‌دهنده‌ی بی‌اعتمادی فزاینده سرمایه‌گذاران نسبت به سیاست‌های پولی دولت چهاردهم است. سیاست‌هایی نظیر افزایش پایه پولی، فشار برای تأمین بودجه از مسیرهای غیرمولد و حذف رانت‌های ارزی بدون جایگزین مناسب، همه موجب شدند که سرمایه‌گذاران در جست‌وجوی پناهگاه امن به بازار سکه پناه ببرند.

بازار ارز نیز در سال جاری شاهد تحولات جدی بود. دلار آزاد با رشد بیش از ۵۰ درصدی از حدود ۵۹ هزار تومان به ۹۳ هزار تومان رسید. در نگاه نخست، این رشد می‌تواند نتیجه‌ی تحولات سیاسی یا افزایش تقاضای فصلی تلقی شود، اما واقعیت این است که سیاست‌های ارزی دولت چهاردهم نقش تعیین‌کننده‌تری در این نوسانات داشت.

اصلی‌ترین این سیاست‌ها، افزایش تدریجی نرخ دلار در سامانه نیما بود؛ سیاستی که با هدف کاهش شکاف قیمتی میان ارز رسمی و بازار آزاد اجرا شد. نرخ دلار نیما با ۶۷ درصد افزایش به ۶۷ هزار تومان رسید. در واقع، دولت با انتقال فشار بازار به سامانه رسمی، عملاً به افزایش انتظارات تورمی دامن زد و خود به محرک اصلی رشد نرخ دلار تبدیل شد.

این رویکرد اگرچه با هدف کاهش رانت اتخاذ شده بود، اما نتیجه‌ی آن نه تنها افزایش شفافیت نبود، بلکه باعث شد بازار آزاد نیز به دنبال نرخ نیما حرکت کند و در یک بازی رفت و برگشت، جهش ارزی شکل گیرد.