افسار پیشتازان تورم کشیده شد

آمارهای منتشر شده از بانک مرکزی نشان می‌دهد علی‌رغم جهش نرخ رشد متغیرهای تورم‌ساز از اواخر سال 1397، نرخ رشد نقدینگی از نیمه دوم 1400 و نرخ رشد پایه پولی از ابتدای سال 1402 نزولی شده است.

به گزارش رواق، مهمترین کل‌های پولی تورم‌ساز در سال 1402 با کاهش سرعت رشد همراه بوده‌اند. بر این اساس مشاهده می‌شود نرخ رشد نقدینگی که در سال 1400 قله 42.8 درصدی را فتح کرده بود، در پایان سال گذشته به کمتر از 25 درصد رسیده است و نرخ رشد پایه پولی یا همان اصطلاحا سرعت چاپ پول از 45 درصد در فروردین ماه سال 1402 به 28.1 درصد در پایان سال رسیده است.

رشد کل‌های پولی با تورم ارتباط دارند

پایه پولی به مجموع منابع موجود در بانک مرکزی گفته می‌شود. هرچقدر بدهی دولت یا بانک‌ها به بانک مرکزی افزوده شود، هسته پولی نیز حجیم‌تر می‌شود. به‌طور کلی بانک‌ها پول پرقدرت چاپ شده توسط بانک مرکزی را می‌گیرند و به ازای آن شبه پول خلق می‌کنند. به همین ترتیب رشد نقدینگی با رشد پایه پولی همبستگی دارد.

بر اساس تئوری‌های اقتصادی و تجربیات تاریخی، رشد نقدینگی در بلندمدت به تورم منجر می‌شود. افزایش رشد نقدینگی، تورم را تشدید کرده و در مقابل کاهش سرعت رشد آن منجر به تضعیف تورم می‌شود.

کاهش مجدد شکاف میان رشد نقدینگی و پایه‌پولی

آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد برخلاف روند افزایشی رشد نقدینگی از سال 1398، از اواسط سال 1400 ورق نقدینگی برگشت تا جاییکه در پایان سال 1402 رشد 24.3 درصدی نقدینگی به ثبت رسید.

در مقابل، پایه پولی که در نیمه اول 1398 همگان با رشد نقدینگی پیش می‌رفت، در نیمه دوم با شکاف در مقایسه با رشد نقدینگی مواجه شد و پس از آن نوسانات زیادی را تجربه کرد. در ابتدای سال 1402 نرخ رشد پایه پولی به قله خود طی 5 سال اخیر رسید اما با سیاست‌های بانک مرکزی، مجددا تا پایان سال 1402 شکاف بین رشد نقدینگی و پایه پولی کاهش یافت.

کارشناسان عنوان می‌کنند هرچند عواملی بجز پایه پولی نیز در رشد نقدینگی اثرگذار هستند اما در نهایت در بلندمدت رشد پایه پولی و نقدینگی همسو خواهند بود، به همین ترتیب مهار پایه پولی در کنار مهار نقدینگی به عنوان یکی از پیش‌شرط‌های مقابله با تورم، حائز اهمیت است.